سندروم دامپینگ معده – بررسی علائم و روش درمان

سندرم دامپینگ پس از جراحی معده شایع است. این گروهی از علائم است که ممکن است در نتیجه برداشتن بخشی از معده یا سایر جراحی‌های مربوط به معده ایجاد شود. علائم از خفیف تا شدید متغیر است و اغلب با گذشت زمان از بین می رود.

اگرچه ممکن است در ابتدا سندروم دامپینگ معده نگران کننده باشد، اما تهدید کننده زندگی نیست. شما می توانید با ایجاد تغییراتی در آنچه می خورید آن را کنترل کنید. با کنترل سندروم دامپینگ معده، از غذاهایی که باعث افزایش وزن شما می شوند نیز اجتناب خواهید کرد.

به طور کلی، شما می توانید با تغییر رژیم غذایی خود پس از جراحی به پیشگیری از سندرم دامپینگ کمک کنید. تغییرات ممکن است شامل خوردن وعده های غذایی کوچکتر و محدود کردن غذاهای پر قند باشد. در موارد جدی تر سندرم دامپینگ، ممکن است به دارو یا جراحی نیاز داشته باشید.

سندروم دامپینگ چیست؟

سندروم دامپینگ که گاهی تخلیه سریع معده نامیده می شود، اغلب در نتیجه عمل جراحی روی معده یا مری رخ می دهد. سندرم دامپینگ پس از عمل جراحی اسلیو معده زمانی است که غذا به ویژه مواد غذایی حاوی قند بالا، پس از صرف غذا مستقیماً از کیسه معده شما بدون هضم شدن به روده کوچک شما ریخته می شود.

به طور معمول یک اسفنکتر عضلانی (پیلور) در انتهای پایین معده وجود دارد که تحویل آهسته غذای تجزیه شده به روده را تنظیم می کند. بنابراین، سندرم دامپینگ در عمل‌هایی که بای پس یا برداشتن پیلور انجام می‌شود، مانند جراحی سرطان معده و بای‌پس معده (۸۵ درصد بیماران) بسیار شایع است.

مطالعه کنید: بازگشت وزن بعد عمل اسلیو معده

سندروم دامپینگ معده و اسلیو معده

سندرم دامپینگ همچنین در برخی از بیمارانی که جراحی های دیگر معده مانند اسلیو گاسترکتومی انجام می دهند، دیده می شود. برداشتن حدود 85 درصد معده در گاسترکتومی اسلیو منجر به تغییرات عمده در آناتومی و عملکرد معده می شود. حتی اگر دریچه پیلور حفظ شود، لوله معده جدید ظرفیت بسیار محدودی دارد (حدود 150 میلی لیتر) که منجر به تخلیه سریع محتوای معده به روده می شود.

پس از اسلیو گاسترکتومی، تعداد کمی از بیماران سندرم دامپینگ واقعی را تجربه می کنند، با این حال، مطالعاتی که از آزمایش تحریک گلوکز استفاده کردند نشان داد که حدود 25٪ از بیماران علائم سندرم دامپینگ را با تحریک گلوکز ایجاد می کنند. به طور کلی این علائم خفیف تر از علائمی است که بیماران با بای پس معده تجربه می کنند. علائم بعد از سال اول بهبود می یابند.

برای مطالعه: عمل لاپاراسکوپی معده

علت سندروم دامپینگ معده چیست؟

در سندروم دامپینگ، غذا و شیره معده از معده شما به صورت کنترل نشده و سریع به روده کوچک منتقل می شود. این اغلب به تغییراتی در معده شما مرتبط با جراحی مربوط می شود، اما در موارد نادر، سندرم دامپینگ می‌تواند بدون سابقه جراحی یا سایر دلایل واضح ایجاد شود

پس از جراحی معده، تنظیم حرکت غذا که خیلی سریع به روده کوچک ریخته می‌شود، دشوارتر است. خوردن برخی غذاها احتمال بروز سندرم دامپینگ را افزایش می دهد. به عنوان مثال، قندهای تصفیه شده به سرعت آب را از بدن جذب می کنند و علائمی را ایجاد می کنند. علائم ممکن است پس از خوردن لبنیات و برخی چربی‌ها یا غذاهای سرخ‌شده نیز بروز کند.

علت بروز سندرم دامپینگ:

• روده کوچک کشیده می شود.
• آب بیرون کشیده شده از جریان خون به روده کوچک حرکت می کند.
• هورمون های آزاد شده از روده کوچک به جریان خون بر فشار خون تأثیر می گذارد.

چه کسانی مستعد ابتلا به سندروم دامپینگ معده هستند؟

تحقیقات صورت گرفته در این خصوص نشان می دهد که ۲۰ تا ۵۰ درصد افرادی که تحت عمل جراحی معده قرار گرفته‌اند، سندروم دامپینگ معده را تجربه می‌کنند. بیشترین آسیب را افرادی که تحت عمل جراحی اسلیو معده و بای پس معده قرار داده اند.

نحوه تشخیص سندروم دامپینگ معده به چه شکل است؟

اگر پزشک احتمال دهد که بیمار به سندروم دامپینگ مبتلاست، سابقه پزشکی و جراحی های اخیر وی را بررسی کرده و سوالاتی درباره علائم و نشانه های بیماری از او می پرسد. 

سندرم دامپینگ بر اساس علائمی که بیماران تجربه می کنند تشخیص داده می شود. سیستم امتیازدهی سیدستاد را در زیر ببینید. اغلب تشخیص با آزمایش تحریک دامپینگ با استفاده از گلوکز خوراکی یا با مطالعه خالی معده تأیید می شود.

مطالعه کنید: مراقبت بعد از عمل اسلیو معده

علائم سندروم دامپینگ معده چیست؟

علائم و نشانه‌های سندروم دامپینگ معده معمولاً در عرض چند دقیقه تا حدود یک ساعت پس از خوردن غذا، به‌ویژه بعد از یک وعده غذایی سرشار از قند یا قند میوه بروز می‌کنند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• نفخ
• حالت تهوع یا استفراغ
• اسهال شدید
• گرگرفتگی
• سرگیجه، سبکی سر
• ضربان قلب تند
• احساس سیری، حتی پس از صرف مقدار کمی غذا
• گرفتگی یا درد شکم
• از دست دادن تمرکز یا آشفتگی ذهنی

یشتر بخوانید: مزایای اسلیو معده

انواع سندروم دامپینگ معده:

سندرم دامپینگ می تواند سال ها پس از جراحی ایجاد شود. در واقع دو نوع سندروم دامپینگ معده وجود دارد که هر کدام از واکنش‌هایی که بدن شما بعد از غذا نشان می‌دهد ناشی می‌شود و هر کدام نتیجه یک مرحله خاص در هضم شما هستند.

سندرم دامپینگ زودرس

تخلیه اولیه معمولاً 30-10 دقیقه بعد از غذا رخ می دهد و می تواند تا 60 دقیقه ادامه یابد. در این حالت، غذا از معده به روده کوچک منتقل می‌شود و به دنبال آن مایعات از معده خارج می‌شود. تخلیه اولیه شامل دو نوع علائم است:

• علائم گوارشی: شامل درد شکم، اسهال، صداهای قابل شنیدن روده، حالت تهوع و نفخ است.
• علائم وازوموتور: شامل خستگی، میل به دراز کشیدن بعد از غذا، برافروختگی صورت، تپش قلب، تعریق، ضعف، فشار خون پایین و غش است.

سندرم دامپینگ دیررس

تخلیه دیرهنگام معمولاً 1 تا 3 ساعت بعد از غذا شروع می شود و به این دلیل اتفاق می افتد که انتقال سریع غلظت بالای کربوهیدرات به روده کوچک منجر به افزایش قند خون می شود. با ترشح بیش از حد انسولین که قند خون را پایین می آورد و منجر به هیپوگلیسمی واکنشی بعدی (کاهش قند خون) می شود، مقابله می شود.

شامل علائمی مانند تعریق، تپش قلب، گرسنگی، خستگی، گیجی، مشکل در تمرکز، پرخاشگری، لرزش و غش است. دامپینگ دیرهنگام کمتر از دامپینگ زودهنگام است و فقط تعداد کمی از بیماران علائم هر دو را دارند.

توصیه می کنم مطالعه کنید: درمان رفلاکس معده

درمان سندروم دامپینگ معده

اصلاح رژیم غذایی راه اصلی برای مدیریت سندروم دامپینگ معده با پرهیز از قندهای تصفیه شده، گلیسمی بالا کربوهیدرات های ساده و سایر مواد غذایی است که علائم را به همراه دارد. این بهتر است تحت راهنمایی متخصص تغذیه چاقی ما انجام شود.

از مصرف موارد زیر اجنتاب کنید. مانند:

• آب نبات
• نوشیدنی های شیرین
• کیک ها کلوچه ها
• بیسکویت ها
• شیرینی و شکلات
• نان های شیرین

توصیه ها:

• 30 دقیقه قبل یا بعد از غذا مایعات ننوشید و مطمئناً هنگام غذا خوردن مایعات ننوشید.
• به جای شکر از شیرین کننده های مصنوعی استفاده کنید.
• از نوشیدنی های حاوی سوربیتول خودداری کنید
• ممکن است به داروهایی مانند آکاربوز یا اکتروتید نیاز داشته باشد.
• از مصرف لبنیات و الکل خودداری کنید.
• از مکمل های فیبر مانند پسیلیوم (متاموسیل یا کنسیل)، متیل سلولز (سیتروسل) یا صمغ گوار (بنیفایبر) استفاده کنید.
• سراغ کربوهیدرات‌های پیچیده مانند سبزیجات و نان سبوس‌دار بروید.
• برای جلوگیری از کم آبی بیش از 4 فنجان آب در طول روز بنوشید.

مقالۀ پیشنهادی: مراحل عمل اسلیو معده

مراقبت تغذیه‌ای بیماران مبتلا به سندروم دامپینگ معده

• پنج یا شش وعده غذایی کوچک یا میان وعده در روز بخورید.
• بخش های کوچکی مانند 1 اونس گوشت یا 1/4 فنجان سبزیجات را کوچک نگه دارید.
• غذا را به قطعات بسیار کوچک برش دهید. قبل از قورت دادن خوب بجوید.
• پروتئین ها یا چربی ها را با میوه ها یا نشاسته ها ترکیب کنید.
• وقتی برای اولین بار احساس سیری کردید، غذا خوردن را متوقف کنید.
• 30 تا 45 دقیقه بعد از غذا مایعات بنوشید.
• دراز کشیدن بعد از غذا خوردن ممکن است به جلوگیری از سبکی سر کمک کند.

عوامل خطر سندروم دامپینگ معده

خبر خوب این است که سندروم دامپینگ معده تهدیدی برای زندگی نیست. بسیاری از بیماران قادر به شناسایی غذاها یا رفتارهایی هستند که احتمال ابتلا به سندرم دامپینگ را افزایش می دهد – مانند خوردن زیاد، سریع، نوشیدن همراه با غذا و خوردن غذاهای چرب یا شیرین – و به راحتی می توانند در آینده از آنها اجتناب کنند.

جراحی که معده شما را تغییر می دهد می تواند خطر ابتلا به سندرم دامپینگ را افزایش دهد. این جراحی‌ها معمولاً برای درمان چاقی انجام می‌شوند، اما بخشی از درمان سرطان معده، سرطان مری و سایر بیماری‌ها نیز هستند. این جراحی ها عبارتند از:

• جراحی بای پس معده
• اسلیو گاسترکتومی
• ازوفاژکتومی، که در آن تمام یا بخشی از لوله بین دهان و معده برداشته می شود.
• فوندوپلیکاسیون، روشی که برای درمان بیماری ریفلاکس معده و فتق هیاتال استفاده می شود.
• واگوتومی، نوعی جراحی برای درمان زخم معده.
• پیلوروپلاستی، که برای باز کردن دریچه معده (پیلور) انجام می شود و اجازه می دهد غذا از آن عبور کند.

همچنین بخوانید: ریزش مو بعد از اسلیو معده

چگونه از سندروم دامپینگ معده جلوگیری کنیم؟

خطر سندرم دامپینگ به تنهایی دلیلی برای انتخاب یک روش نسبت به روش دیگر نیست، بنابراین شما این فرصت را خواهید داشت که در مشاوره خود درباره مزایا و معایب صحبت کنید.

توصیه می کنیم که در کنار وعده های غذایی چیزی ننوشند. یکی از دلایل کاهش سرعت تخلیه محتویات معده است. تخلیه سریع یکی از دلایل اصلی سندرم دامپینگ است، بنابراین عاقلانه است که از نوشیدن الکل در 45 دقیقه قبل و بعد از غذا خودداری کنید.

از مصرف مواد غذایی جلوگیری کنید این است که همیشه پروتئین را در وعده‌های غذایی یا میان‌وعده خود بگنجانید. متعادل کردن مصرف کربوهیدرات با پروتئین به صاف کردن جهش های قند خون کمک می کند که می تواند منجر به افت ناگهانی قند خون شود. همچنین دریافت مقدار توصیه شده پروتئین روزانه برای شما حیاتی است.

روی خوردن وعده های غذایی کوچک به جای بزرگ تمرکز کنید، که می تواند تفاوت بزرگی در مورد سندرم دامپینگ ایجاد کند. با فضای محدود در معده و هنگامی که غذای بیش از حد وارد می شود، یا منجر به تخلیه سریع معده یا درد در معده و به طور بالقوه بازگشت می شود. علاوه بر این، پر کردن بیش از حد کیسه می تواند منجر به کشیده شدن خود کیسه معده یا منافذ به داخل و خارج از معده شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

علائم شما با تغییرات رژیم غذایی کنترل نمی شود. شما به دلیل سندروم دامپینگ مقادیر زیادی وزن از دست می دهید. ممکن است پزشک شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کند تا به شما در ایجاد یک برنامه غذایی کمک کند

مدیریت سندروم دامپینگ معده بسیار مهم است تا تغذیه خوبی داشته باشید و وزن زیادی کم نکنید. با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در مورد علائمی که دارید و کارهای دیگری که می توانید انجام دهید صحبت کنید. در برخی موارد، دارو یا جراحی ممکن است برای کمک به اصلاح علائم تخلیه مورد نیاز باشد

اگر دچار گیجی، سرگیجه، ضربان قلب سریع یا غش هستید، فوراً به پزشک کمک کنید. فوراً با 911 تماس بگیرید.

سوالات اساسی برای پرسیدن از پزشک

اگر علائم و نشانه های سندروم دامپینگ معده در شما وجود دارد و در معاینات اولیه، پزشک چنین موضوعی را به شما اعلام کرده است به احتمال زیاد سوالات زیادی در ذهن شما به وجود می آید:

• دلیل اصلی بروز علائم و نشانه ها در من چیست؟
• چه دلایلی به غیر از سندروم دامپینگ می تواند باعث بروز چنین علائمی شود؟

چرا کلینیک های بین المللی را انتخاب کنید؟

اینترنشنال کلینیکس برای بیماران خارج از کشور، بسته‌های جامع و ارزان برای سندروم دامپینگ معده ایجاد کرده‌اند که شامل اقامت هتل در نزدیکی بیمارستان‌ها و کلینیک‌های ما و همچنین حمل و نقل فرودگاهی و مترجم است.

سوالات متداول